نماز طلب باران  

خواندن این نماز وقتى مستحب است که نهرها خشک شود و باران نبارد و آسمان از ریختن بارانش بخل بورزد بجهت شیوع گناهان و کفران نعمتهاى خدا و ندادن حق مردم و کم فروشى و خیانت در کیل و وزن و ظلم و نیرنگ زدن و ترک امر به معروف و نهى از منکر و ندادن زکات و حکم کردن بر خلاف آن چه خدا نازل کرده و گناهانى دیگر نظیر اینها، گناهانى که خشم و سخط پروردگار را برمى انگیزد و از آمدن باران جلوگیرى مى نماید همانطور که در روایات آمده است . 

و کیفیت آن نظیر کیفیت نماز عید دو رکعت است که به جماعت برگزار مى شود و فرادى خواندنش نیز بامید اینکه مستحب باشد اشکالى ندارد.

در نماز باران بعد از حمد و سوره رکعت اول پنج بار تکبیر مى گوید و بعد از هر تکبیر قنوت مى گیرد و در رکعت دوم بعد از حمد وسوره چهار تکبیر و بعد از هر تکبیر یک قنوت انجام مى دهد و در قنوت هاى نماز باران هر دعائى که بخواند کافى است البته بهتر آن است که قنوتها مشتمل بر طلب باران باشد از خداى رحمان و عطوف طلب کند که عطوفت و رحمتش را شامل او و مردم او بسازد و درهاى آسمان را برحمت و باران خود بگشاید و قبل از دعاء در هر قنوت نخست بر محمد صلى الله علیه وآله و آل او علیهم الصلوة و السلام درود بفرستد و مستحبات این نماز چند چیز است .

1 - مردم سه روز روزه بگیرند و روز سوم براى نماز بیرون روند و آن روز دوشنبه باشد و اگر میسر نشد روز جمعه بخاطر شرافت و فضیلتش ‍ بیرون روند.

2 - اینکه امام جماعت باتفاق مردم بطرف صحرا حرکت کند و حرکتشان با وقار و خشوع و با حالت درخواست باشد و براى نماز محلى پاک و نظیف را انتخاب کند و بهتر آن است که بیرون شدنشان با قیافه و هیئتى باشد که رحمت خدا را جلب کند مثل پا برهنه بودن و امثال آن .

3 - اینکه منبر را هم با خود بطرف صحرا ببرنند و مؤ ذنهاى شهر پیشاپیش ‍ امام جماعت حرکت کنند:

4 - اینکه آدابى را که بزرگان شیعه در این باب آورده اند رعایت کنند مثل اینکه پیرمردان و اطفال و معلولین و حیوانات را با خود ببرند اطفال را از مادران و اطفال حیوانات را از مادرها جدا کنند تا صداى ضجه و گریه زیاد شود و بدین وسیله دریاى رحمت الهى بخروش آید .

مساءله 1 - بهتر آن است که نماز باران را در وقت نماز عید (یعنى از طلوع خورشید تا ظهر) انجام دهند.

مساءله 2 - نماز باران اذان و اقامه ندارد بلکه مؤ ذن بجاى اذان و اقامه سه مرتبه مى گوید: ( الصلوة )

مساءله 3 - بعد از آن که امام جماعت از نماز خارج شد مستحب است عباى خود را پشت و روى کند یعنى طرف راست آن را به طرف چپ و طرف چپ را سمت راست خود بیندازد و بالاى منبر رود و روى بقبله نموده صد مرتبه با صداى بلند تکبیر بگوید سپس روى از قبله بطرف مردم سمت راست خود نموده با صداى بلند صد بار سبحان الله مى گوید و سپس به طرف مردمى که در سمت چپ قرار دارند بر گردانیده صد بار با صداى بلند لا اله الا الله مى گوید آن گاه رو به مردم مى کند و صد بار حمد خدا مى گوید که در گفتن آن نیز عیبى ندارد صداى خود را بلند کرده همچنانکه عیبى ندارد مردم نیز در گفتن این ذکرها امام را متابعت نموده آنان نیز بگویند بلکه حتى مثل امام صدا را بگفتن اذکار بلند کنند واى بسا که بلند کردن صدا زودتر رحمت الهى را جلب نموده امید رسیدن به مقصود را بیشتر کند.

آن گاه امام دستها را بدعا برمى دارد مردم نیز دعا مى کنند و در دعا کردن پافشارى مى کنند و سعى مى کنند در دعا تضرع و زارى کنند از خدا طلب عطف و رحمت کنند التماس کنند و عیبى ندارد که تنها امام دعا کند و مردم آمین بگویند، آن گاه امام شروع مى کند به ایراد خطبه و در خطبه مبالغه مى کند در تضرع و طلب عطف و رحمت

مساءله 4 - اگر اجابت این خواسته از ناحیه خداى تعالى بتاءخیر افتاد مردم مى توانند این مراسم را آن قدر تکرار کنند تا رحمت الهى آنان را دریابد ان شاء الله تعالى و اگر در نیافت باز هم نباید زبان به اعتراض بگشایند و یا از رحمت الهى ماءیوس گردند بلکه باید بدانند که قطعا مصالحى مهم تر در بین بوده که خداى تعالى بآن واقف است و مردم از آن خبرى ندارند .

نماز باران یک قدرت الهی
درخواست باران از طریق نماز باران از خداوند، یک درس توحیدی و توجه دادن به قدرت و رحمت الهی است، زیرا در خشکسالی و قحطی و بی‌آبی، از دست هیچکس، کاری‏ بر نمی‏آید، تنها خداست که می‏تواند با فرستادن ابرهای باران‏زا، رحمت‌ خویش را بر سر مردم بگسترد.
خداوند می‏فرماید: «قل ارایتم ان اصبح ماؤکم غورا فمن یاتیکم بماءمعین؟»؛ [1]بگو:اگر آب شما بخشکد، چه کسی برای شما آب گوارا می‏آورد؟

توبه سبب نماز باران
بی آبی یک منطقه و نیامدن باران، نشان قهر خدا و گاهی به سبب‏ گناهانی است که مردم جامعه انجام می‏دهند.
پس توجه به خدا و گریه‌ و التماس و توبه و تضرع، سبب می‏شود خداوند عنایت کند و کم‏آبی را برطرف سازد.
نماز باران برای جلب رحمت‏خداوند است.

علت نیامدن باران[
گاهی بی‌بارانی، نتیجه معاصی مردم و نوعی‏ عقوبت و تنبیه الهی است.

← غضب خدا
رسول خدا -صلی‌الله‌علیه‌وآله- فرموده است: وقتی خداوند بر امتی غضب کند و عذاب بر آنان نفرستد، نرخ‌ها گران می‏شود و عمرها کوتاه می‏گردد، تجار سود نمی‏برند و درخت‌ها میوه‌ نمی‏دهند و نهرها پر آب نمی‏شود و باران از مردم قطع می‏شود و اشرار برآنان تسلط می‏یابند. [2]

← ظلم حُکّام
در حدیث دیگری، امام صادق -علیه‌السلام- فرموده است:
«...و اذا جار الحکام فی القضاء امسک القطر من‏السماء.»؛ [3]هر گاه زمامداران و حاکمان، در دادرسی ستم کنند، باران‏ از آسمان قطع می‏شود.

← گناهان
طبق روایات، شیوع گناه، کفران نعمت، منع حقوق، کم‌فروشی، ظلم و حیله، ترک امر به معروف و نهی از منکر، ندادن‏ زکات و... نیز، گاهی سبب قطع باران می‏شود. [4]

جریان دعای مورچگان برای باران[ویرایش]
در حدیث آمده: حضرت سلیمان با اصحاب خود برای نماز باران‏ بیرون می‏رفت.
در راه، به مورچه‌ای برخورد که یکی از پاهایش را به‏ آسمان بلند کرده و می‏گوید: خدایا! ما مخلوقات ضعیف تو هستیم و آزروزی تو بی‌نیاز نیستیم، پس به سبب گناهان بنی آدم، ما را به هلاکت‌ مرسان.
حضرت سلیمان -علیه‌السلام- به اصحاب خود فرمود: برگردید! همانا بخاطر دعای غیر خودتان سیراب شدید!.... [5]
پس خیلی هم نباید مغرور بود، خداوند گاهی به خواسته مورچه‌ای، رحمت‌ خود را بر بندگان نازل می‏کند.
حتی گاهی دعای کافری چون‏ فرعون را می‏پذیرد و باران و فراوانی آب را عطا می‏کند.

قضیه دعای فرعون برای آب[ویرایش]
در حدیث است از قول امام صادق -علیه‌السلام- که یاران فرعون از کاهش آب نیل پیش او سخن‏ گفتند و اظهار کردند که این باعث هلاکت ما خواهد شد، فرعون از آنان‏ خواست که آن‌ روز برگردند.
شب که شد، به میان رود نیل رفت و دست‏ به سوی آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! می‏دانی که می‏دانم، که جز تو، کسی توان آب آوردن ندارد، پس به ما آب بده.
صبح که شد، رود نیل فوران زد و سرشار از آب شد. [6]

کیفیت نماز باران[ویرایش]
نماز باران مثل نماز عید، دو رکعت است و رکعت اول، پنج قنوت و رکعت دوم‏ چهار قنوت دارد و بهتر است که با جماعت‌ خوانده شود.

← دعای قنوت نماز باران
در قنوت‏ها، هر دعایی می‏توان خواند، ولی بهتر است دعایی خوانده‏شود که در آن، از خداوند، طلب باران شده باشد و قبل از هر دعا، صلوات بر پیامبر و آلش فرستاده شود.

← بلند خواندن سوره حمد
مستحب است که حمد و سوره‌اش بلند خوانده شود.

← مستحبات قبل از نماز باران
از آن‌جا که این نماز، برای جلب رحمت پروردگار است، در مستحبات‌ آن اموری ذکر شده که همه، حالت رقت و زاری و نیاز بندگان را می‏رساند و جلب رحمت می‏کند، از جمله: مردم سه روز، روزه بگیرند و روز سوم به صحرا روند و نماز بخوانند.
زیر آسمان جمع شوند.
پا برهنه باشند، مردم، منبر را با خود به صحرا ببرند، مؤذن‌ها هم همراه باشند.
پیران و کودکان و چهارپایان را هم با خود ببرند، بچه‌ها را از مادران جدا کنند تا صدای گریه و ضجه زیاد شود.
مانع بیرون رفتن کفار همراه خود شوند، امام جماعت و مردم، در کمال خشوع و وقار و درخواست، به بیابان‌ بیرون روند، جای پاکی را برای نماز، انتخاب کنند. [7]

← مستحبات بعد از نماز باران
و نیز، وقتی نماز به پایان رسید، پیش‌نماز به منبر رود، و عبای خود را واژگونه یا پشت و رو بر دوش افکند، با صدای بلند، صد بار تکبیر بگوید، رو به مردم سمت راست کرده، صد بار بلند، سبحان الله بگوید، سپس به‏ مردم طرف چپ روی کرده و صد بار با صدای بلند، لا اله الا الله بگوید، مانعی ندارد که مردم هم با صدای بلند، این شعارها را بدنبال پیشن‌ماز، تکرار کنند، چرا که رحمت و مغفرت را بهتر جلب می‏کند.
آنگاه، امام جماعت و مردم، دست‏ به دعا بردارند، و بسیار التماس و دعا کنند و بنالند و بخواهند، و امام جماعت، خطبه بخواند و از خداوند، طلب باران کند.
و بهتر است از خطبه‏هایی که از معصومین -علیه‌السلام- نقل شده‏ استفاده شود.
مانند آنچه از حضرت امیر -علیه‌السلام- (الحمد لله سابغ النعم...) [8] [9]و امام سجاد -علیه‌السلام- (اللهم اسقنا الغیث....). [10] نقل‏ شده است.

سابقه نماز باران[ویرایش]
آن‌گونه که از روایات تاریخی بر می‏آید، نماز باران در زمان انبیاء گذشته هم بوده است.

← شیوه پیامبر و اهل بیت
دعاها و حدیث‏هایی هم که درباره شیوه رسول خدا -صلی‌الله‌علیه‌وآله- در خواندن‏ نماز باران نقل شده، با خطبه‏های مربوط به این نماز که از امیرالمؤمنین‌ نقل شده، و نیز دعای امام سجاد -علیه‌السلام- گویای این است که به این سنت، عمل می‏شده است.
[11]

← نماز باران علماء
در تاریخ، برخی از علمای بزرگ هم به برگزاری این نماز اقدام کرده و از خدا، باران گرفته‏اند.
البته این نماز، از آن‌جهت‏ حساسیت دارد که اگر خداوند، دعاها را مستجاب نکند و باران نفرستد، مایه شرمندگی‌ نمازگزاران می‏شود که خدا به آنان توجه ننمود.
از این جهت، اقدام به‏این نماز، جرات و ایثاری در حد مایه گذاشتن از آبرو می‏طلبد.

←← نماز باران آیت الله خوانساری
یکی از معروف‏ترین نمازهای باران در تاریخ معاصر ما، نماز آیة‌ الله العظمی سید محمد تقی خوانساری(رحمة الله علیه)است.
نوشته‏اند که در سال 1363 قمری، همان سالی که متفقین، ایران را اشغال کرده بودند، در قم باران نبارید و باغ‌ها و مزارع‌ خشکید و خطر قحطی و خشکسالی مردم قم را تهدید می‏کرد.
آن مرجع‌ بزرگوار، دو روز متوالی برای نماز باران به بیابان‌های اطراف قم رفت، این‏ حرکت، گرچه مورد استهزاء غیر معتقدان به امور معنوی و غیبی بود، ولی‏ در روز دوم، چنان باران آمد که سیل‌ها روان شد و جویبارها به راه افتاد واین از آثار انفاس قدسی آن مرد الهی بود. [12]
قبر آن مرحوم، در حرم حضرت معصومه -علیه‌السلام- است.

پانویس[ویرایش] 
1.    ↑ ملک/سوره66، آیه30.   
2.    ↑ من لایحضرالفقیه، ج1، ص524.   
3.    ↑ من لا یحضرالفقیه، ج1، ص524.   
4.    ↑ تحریر الوسیله، ج1، ص245، نماز استسقاء، ج1، ص245.   
5.    ↑ من لا یحضرالفقیه، ج1، ص524.   
6.    ↑ من لا یحضرالفقیه، ج1، ص526.   
7.    ↑ تحریر الوسیله، ج1، ص245.   
8.    ↑ من لا یحضرالفقیه، ج1، ص527.   
9.    ↑ مستدرک نهج‌البلاغه، ج6 ص‏268.
10.    ↑ صحیفه سجادیه، دعای 19.
11.    ↑ من لا یحضره الفقیه، بحث نماز استسقاء، ج1، ص524.   
12.    ↑ آثار الحجة و گنجینه دانشمندان، ج1، ص324.


منابع[ویرایش]
پایگاه اطلاع رسانی حوزه   
قرائتی، محسن؛ پرتوی از اسرار نماز، نمازهای دیگر، نماز باران.